Ο τρύγος του «άσπρου μικρόρωγου μοσχάτου» αποτελεί μια μακραίωνη, γλυκιά τελετουργία που αποτελεί το επίκεντρο του αμπελοοινικού κύκλου μα και της ζωής των κατοίκων του πυκνόφυτου νησιού. Στις πεζούλες ξερολιθιάς που απλώνονται στους ορεινούς και ημιορεινούς αμπελώνες της πυκνόφυτης Σάμου στήνεται ένα «πανηγύρι» χαράς με πολύ κόπο και ιδρώτα, χειρωνακτική εργασία αλλά και τραγούδια, πειράγματα, αστεία, ευχές:
«Χίλια γομάρια», είναι η κυρίαρχη ευχή του τρυγητού, από τα πολύ παλιά χρόνια στη Σάμο. Τότε, που το γομάρι ήταν ένα φορτίο 133 κιλών περίπου από λαχταριστό μοσχάτο σταφύλι, κομμένο με το «κατσούνι» (μαχαιράκι με ξύλινη λαβή και κυρτή λεπίδα). Άλλες σαμιώτικες ευχές ήταν «τα μ’ σά θ’ κά σ» ή… «χίλιες ευχές να σ’ ακ’λουθάνι».
Φωτεινά πρόσωπα και χαμογελαστά, οι άντρες με ψάθες στο κεφάλι και μαντηλοδεμένες οι γυναίκες. Όλοι έκοβαν σκυμμένοι και μόνο οι «κουβαλητάδες», τρέχοντας ανάμεσα στα κλήματα, άδειαζαν τα κοφίνια. Ο πιο έμπειρος ήταν αυτός που πήγαινε μπροστά απ’ όλους, διάλεγε τα ώριμα σταφύλια και τα έβαζε κάτω-κάτω στα σακιά «για να βγει ο βαθμός καλός». Όταν το «γομάρι» ήταν έτοιμο, ξεκινούσε το γαιδούρι για την πρώτη στράτα και φώναζε το αφεντικό στον αγωγιάτη «τα μάτια σ’ τέσσιρα, μη χάσουμι το γράδο»…
Από τότε μέχρι σήμερα, πολλά άλλαξαν: Η «Ένωση» που ιδρύθηκε το 1934, το 2016 έγινε «Ενιαίος Συνεταιρισμός». Το γαϊδουράκι αντικαταστάθηκε από αγροτικά οχήματα κι η συγκέντρωση και παραλαβή των σταφυλιών γίνεται σε σύγχρονο Οινοποιείο. Όμως ο κόπος, το «κατσούνι», η γιορτινή διάθεση των τρυγητάδων, η αυθεντική ποικιλία του σαμιώτικου μοσχάτου κι ο δημιουργικός ξεσηκωμός όλου του χωριού για τον τρύγο, έχουν μείνει ίδια! Όπως και η αδιαμφισβήτητη ποιότητα των σαμιώτικων κρασιών, ονομαστών σε όλον τον κόσμο.
Τρύγος 2021 στη Σάμο: Ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς
Ο τρυγητός του 2021 στη Σάμο, ξεκίνησε κανονικά στις 4 Αυγούστου και τώρα συνεχίζεται στις ημιορεινές περιοχές του νησιού, για να περάσει σε λίγες μέρες και στις ορεινές.
Χαρακτηριστικό της φετινής χρονιάς, η αύξηση της σταφυλικής παραγωγής κατά 15% και η εκλεκτή ποιότητα των σταφυλιών. Οι ακραίες καλοκαιρινές θερμοκρασίες και ο καύσωνας δεν φάνηκαν να επηρεάζουν την παραγωγή καθώς τα δροσερά μελτέμια του Αιγαίου και η επαρκής υγρασία του εδάφους, λειτούργησαν αντισταθμιστικά.
Οι ικανοποιητικοί βαθμοί σακχάρων στα σταφύλια, ευνοούν την οινοποίηση των γλυκών οίνων του Συνεταιρισμού. Τα ξηρά κρασιά έχουν ικανοποιητική οξύτητα και εξαιρετικό αρωματικό χαρακτήρα, ενώ στη νέα σειρά των φυσικών οίνων τα σταφύλια βιολογικής και βιοδυναμικής καλλιέργειας από επιλεγμένους αμπελώνες, είναι άριστης ποιότητας.
Γενικά από άποψη ποιότητας, η χρονιά εμφανίζεται εξαιρετική και χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Η οινική παραγωγή αναμένεται να είναι ποιοτικά και ποσοτικά πολύ καλή και να υπερκαλύψει τις ανάγκες της αγοράς.
Τι κάνει τη «διαφορά» στο σαμιώτικο κρασί;
Ο σαμιακός αμπελώνας, με την εξαιρετική ποικιλία του Άσπρου Μοσχάτου Σάμου να κυριαρχεί στο 98%, αποκαλύπτει διαχρονικά τη δυναμική του. Παιχνιδίσματα του ήλιου στη στιλπνή επιφάνεια της χρυσαφένιας ρόγας του «Μοσχάτου Σάμου». Το αιγαιοπελαγίτικο αγέρι που μεταφέρει την αψάδα της θάλασσας και την ευωδιά της ανθισμένης φύσης. Χώμα πατρογονικό και ιδρώτας ανθρώπινος. Πεζούλες ξερολιθιάς, ως και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Η ποικιλία, το έδαφος, τα ιδιαίτερα μικροκλίματα, ο ανθρώπινος παράγοντας, η συνεταιριστική δράση, η οινοποίηση, η παλαίωση, η καινοτομία, οριοθετούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα terroir παγκοσμίως.
Τα αμπελοτόπια της Σάμου, ειδικά τα ορεινά, είναι δύσβατα, άγονα και άνυδρα, αλλά ταυτόχρονα θησαυρός για την αμπελοκαλλιέργεια. Οι αμπελουργοί, με την εφευρετικότητα και την εργατικότητά τους, κατάφεραν να τα μετατρέψουν σε αξιοποιήσιμα, δημιουργώντας στις πλαγιές των βουνών αναβαθμίδες. Οι διαμορφωμένοι αμφιθεατρικά πατρογονικοί αμπελώνες καταδεικνύουν τη μακρά οινοπαραγωγική παράδοση του νησιού και εξασφαλίζουν στο μοσχάτο σταφύλι, αργή και σταθερή ωρίμανση, μέχρι να αποκτήσει πολύ υψηλούς βαθμούς σακχάρων και να εμπλουτιστεί με τα αρώματα της σαμιώτικης γης. Η αμπελοκαλλιέργεια στις πεζούλες αποτελεί μια ιδιαίτερα δύσκολη και χειρωνακτική παραδοσιακή αμπελουργική πρακτική, που δίνει πολύ χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις αλλά σταφύλι εξαιρετικής ποιότητας, συνεισφέροντας έτσι στη δημιουργία των μοναδικών σαμιώτικων κρασιών.
Σήμερα, το τρίπτυχο που προσδιορίζει την επιτυχημένη πορεία των σαμιώτικων μοσχάτων κρασιών είναι το μικροκλίμα που δημιουργείται χάρη στο γεωφυσικό ανάγλυφο και τη βλάστηση του νησιού, το εξαιρετικό δυναμικό της ποικιλίας και η αγάπη, το μεγάλο «μεράκι» των Σαμίων καλλιεργητών.
