Η Σάμος, το Αιγαιοπελαγίτικο νησί που βρίσκεται κοντίτερα στα Μικρασιατικά παράλια από οποιοδήποτε άλλο ελληνικό νησί (την χωρίζει ο επταστάδιος πορθμός ή το Στενό της Μυκάλης) χάρισε στην Ελλάδα μεγάλες και διαχρονικές προσωπικότητες όπως ο Πυθαγόρας, ο φιλόσοφος Επίκουρος, ο αστρονόμος Αρίσταρχος κ.α.
Η Σάμος είναι σήμερα διάσημη σε ολόκληρο τον κόσμο και για ένα ακόμα λόγο: Για τα χρυσαφένια κρασιά της που παράγονται από το μικρόρωγο σταφύλι της περίφημης ποικιλίας μοσχάτο Σάμου. Η γόνιμη γη της Σάμου παράγει επίσης ελαιόλαδο στις περιοχές της Χώρας και του Μαραθοκάμπου, μέλι στην περιοχή του Πύργου, πορτοκάλια ποικιλίας Μέρλιν στην περιοχή των Μύλων, κρεμμύδια στα Κουμέικα κ.π.α.
Το Σαμιώτικο κρασί είναι το πρώτο κρασί του ελληνικού αμπελώνα που αναγωρίστηκε σαν ΟΠΕ (=Ονομασία Προελεύσεως Ελεγχομένη) το 1970 και το όνομα της βουνοσειράς που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού (Αμπελος) μας θυμίζει την απύθμενη παράδοση που έχει η Σάμος στο χρυσαφένιο κρασί της. Άλλωστε ήταν πασίγνωστο από την αρχαιότητα αφού το συναντάμε σε κείμενα του Ιπποκράτη, του Γαληνού, το Θεόφραστου και πολλών άλλων – στις μέρες μας έχει ακόμα και το προνόμιο παρασκευής οίνου για τη Θεία Ευχαριστία από την καθολική εκκλησία.
Oι αμπελώνες της Σάμου στα 25 αμπελοχώρια που βρίσκονται στην βόρεια πλευρά του νησιού, είναι μοναδικοί σε ολόκληρο τον κόσμο αφού το σύνολο σχεδόν των 16.000 στρεμμάτων του Σαμιώτικου αμπελώνα είναι διαμορωμένα σε πεζούλες. Το εκπληκτικό αμφιθέατρο που σχηματίζουν οι παραδοσιακές κερκίδες, πλημμυρισμένες με αμπέλια, έως ενιακόσια μέτρα πάνω από το Αιγαίο πέλαγος στις πλαγιές του όρους Αμπελος, είναι ένα θέαμα που δεν μπορεί να το συναντήσει κανείς πουθενά στον κόσμο.
Οι περισσότεροι αμπελώνες είναι ορεινοί ή ημιορεινοί, με μικρή στρεμματική απόδοση (κατά μέσο όρο 500 κιλά σταφυλιού / στρέμμα, όταν άλλες αμπελουργικές περιοχές έχουν στρεμματική απόδοση μέχρι …. 4.000 κιλά!) που εξασφαλίζουν στον ευλογημένο τους καρπό, το σταφύλι, αργή και σταθερή ωρίμαση, μέχρι να αποκτήσουν πολύ υψηλούς βαθμούς και πλούσιες ουσίες της μαγευτικής φύσης – στοιχεία απαραίτητα για την παραγωγή των φημισμένων γλυκών μοσχάτων της Σάμου. Η κυρίαρχη ποικιλία του νησιού (97% του αμπελώνα) είναι το μοσχάτο λευκό (muscat blanc a petits grains) ή μοσχούδι ή Muscat de Frontignan, μια ποικιλία που σήμερα είναι αρκετά διαδεδομένη στην (ευρύτερη) Μεσόγειο χωρίς όμως να πλησιάζει πουθενά (με μόνη πιθανή εξαίρεση την Λήμνο) το ποιοτικό επίπεδο της Σάμου – κυρίως εξ αιτίας των ιδιαίτερων εδαφολογικο-κλιματολογικών συνθηκών του νησιού. Το υπόλοιπο 3% του αμπελώνα φιλοξενούν λίγες επιτραπέζιες ποικιλίες (όπως το εκπληκτικό κολοκυθάτο) μεταξύ των οποίων και δύο ερυθρές, το ρητινό και το φωκιανό, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των ερυθρωπών κρασιών της Σάμου.
Το μεθυστικό άρωμα του Μοσχάτου Σάμου είναι τόσο πλούσιο και μοναδικό, ώστε δύσκολα μπορεί να περιγραφεί. Φρέσκο σταφύλι, ροδοπέταλα και άνθη πορτοκαλιάς κυριαρχούν στα πολλά αρωματικά χαρακτηριστικά των Σαμιώτικων κρασιών που έχουν μια μέση, ετήσια παραγωγή 8,5 εκατ. Λίτρων και χωρίζονται δύο τύπους: Τα γλυκά κρασιά (όλα ανήκουν στην κατηγορία Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης – ΟΠΕ) και τα ξηρά κρασιά (εκ των οποίων δύο είναι Τοπικοί Οίνοι).
Ο ΕΟΣ Σάμου,ένας από τους παλαιότερους συνεταιρισμούς της Ελλάδας, ιδρύθηκε το 1934 με καταστατικό σκοπό (μεταξύ άλλων) την αποκλειστική διαχείριση της παραγωγής κρασιού, την προστασία του εισοδήματος των αμπελοκαλλιεργητών και την υποστήριξη της παραδοσιακής αμπελοκαλλιέργειας του νησιού, με τη συμμετοχή 25 τοπικών συνεταιρισμών που αντιπροσωπεύουν όλους τους καλλιεργητές αμπέλου του νησιού (σήμερα 2.847 αμπελουργοί, εκ των οποίων οι 40 ασχολούνται με τη βιολογική καλλιέργεια). Από την ίδρυσή του ο ΕΟΣ Σάμου συγκεντρώνει το σταφύλι των Συνεταιρισμένων αμπελουργών, παράγει το κρασί και το διαθέτει, χύμα ή εμφιαλωμένο, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο ΕΟΣ Σάμου με μορφή συνδικαλιστικής οργάνωσης, συγκεκριμμένη οργάνωση και λειτουργία (κάθε Οινοποιητικός Συνεταιρισμός – μέλος του ΕΟΣ Σάμου αντιπροσωπεύεται από ένα έως πέντε μέλη εκλεγμένων αντιπροσώπων ανάλογα με την παραγωγή σταφυλών που παραδίδουν τα φυσικά μέλη του ΕΟΣ Σάμου κατά την τελευταία τριετία, συμμετέχει στην Γενική Συνέλευση του ΕΟΣ στην οποία εκλέγονται οι Διοικητικοί Σύμβουλοι οι οποίοι στην συνέχεια εκλέγουν τον Πρόεδρο του ΕΟΣ), άξιους επαγγελματίες που προσλαμβάνονται σε κρίσιμα σημεία (Γενικός Διευθυντής, Διευθυντής Πωλήσεων κ.α) αλλά –κυρίως– με την νοοτροπία αγάπης, σεβασμού και φροντίδας του «κοινού καλού» έχει πετύχει θαυμαστά αποτελέσματα.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί όλοι γνωρίζουμε πως τις τελευταίες δεκαετίες πολύ ισχυροί Συνεταιρισμοί με πολύτιμα προϊόντα στα χέρια τους κατέρρευσαν με χρέη εκατομμυρίων όταν στην διαχείρησή τους αναμείχτηκαν κάποιοι λαϊκίζοντες αιρετοί «άρχοντες» που θεώρησαν το «κοινό καλό» σαν ευκαιρία του «δικού τους» καλού – πολιτικά ή υλικά. Ο κανόνας αυτός που ευθύνεται για την απαξίωση του Συνεταιριστικού κινήματος στην χώρα μας έχει ευτυχώς και αρκετές φωτεινές εξαιρέσεις. Μια από αυτές είναι σίγουρα ο ΕΟΣ Σάμου. Με μακρά παράδοση στην συνεπή εξυπηρέτηση του «κοινού καλού» οι Οινοποιητικοί Συνεταιρισμοί – μέλη του ΕΟΣ Σάμου επιλέγουν και στέλνουν στον ΕΟΣ σαν εκπροσώπους τους, τους ικανότερους και όσοι από αυτούς εκλέγονται Διοικητικοί Σύμβουλοι αξιολογούν και σέβονται τις εισηγήσεις ή τις αποφάσεις των επαγγελματιών – στελεχών του ΕΟΣ. Το αποτέλεσμα της μακράς αυτής παράδοσης στην καθημερινή λειτουργία του ΕΟΣ για πολλές δεκαετίες, αποτελεί «το μυστικό της επιτυχίας» της το οποίο ακόμα και στις σημερινές δύσκολες εποχές χαρίζει μια ανάσα ικανοποίησης και προσφέρει αχτίδες ελπίδας για το μέλλον του Συνεταιριστικού κινήματος της χώρας μας.
Ο ΕΟΣ Σάμου διαθέτει συνολική χωρητικότητα 20 εκατομμυρίων λίτρων κρασιού σε δύο σημαντικά οινοποιεία – το καθ΄ ένα με την δική του ιστορία.
Tο ένα οινοποιείο βρίσκεται στο Kαρλόβασι και εξυπηρετεί τα αμπελοχώρια που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα του νησιού, ενώ το δεύτερο οινοποιείο στη θέση Mαλαγάρι, μια ανάσα από το δημοφιλέστατο Bαθύ, εξυπηρετεί το υπόλοιπο νησί, φιλοξενεί τα κεντρικά γραφεία του ΕΟΣ Σάμου καθώς ένα καταπληκτικό Mουσείο Σαμιακού Oίνου που εγκαινιάστηκε το 2005 και φιλοξενεί σπουδαία εκθέματα για την οινική ιστορία της Σάμου.
Ο ΕΟΣ Σάμου εφαρμόζει τόσο το Σύστημα Ποιότητας κατά ISO 9001:2008 όσο και το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας των Τροφίμων κατά ISO 22000:2005, απασχολεί 80 άτομα και βρίσκεται μέσα στις δέκα μεγελύτερες Οινοποιίες της χώρας μας με συνολικό κύκλο εργασιών (έτος 2010) 10.654.000 Ευρώ*.
Το 65% περίπου της ετήσιας παραγωγής εξάγεται σε δεκάδες χώρες του κόσμου μεταξύ των οποίων η Γαλλία (ο πιο παραδοσιακός και ο μεγαλύτερος πελάτης των χρυσαφένιων κρασιών της Σάμου εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες), η Γερμανία (με πολύ μεγάλη και επώνυμη ζήτηση σε χιλιάδες σημεία πώλησης), η Αγγλία (με ολοένα και μεγαλύτερη τοποθέτηση σε επιλεγμένα σημεία κύρους της πιο δύσκολης Ευρωπαικής αγοράς), οι μακρυνές Κίνα και Αυστραλία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, ο Καναδάς, η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία, η Φινλανδία, οι Σκανδιναβικές χώρες, χώρες της Άπω Aνατολής κ.α.
Τα κρασιά της Σάμου έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες βραβεία και διακρίσεις σε διεθνείς διαγωνισμούς από ολόκληρο τον κόσμο – το πρώτο βραβείο χρονολογείται από το 1937! Μόνο την τελευταία τριετία πολλά από τα προιόντα του ΕΟΣ Σάμου έχουν συγκεντρώσει περισσότερα από εξήντα βραβεία (κυρίως χρυσά) και διακρίσεις.
Σήμερα, τα γλυκά κρασιά της Σάμου που προσφέρει στην Ελληνική και διεθνή αγορά ο ΕΟΣ Σάμου περιλαμβάνουν:
Νέκταρ εσοδείας 1975 : Χωρίς αμφιβολία, αποτελεί το «υγρό» κομμάτι της ελληνικής οινικής ιστορίας. Παρά τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από την πρώτη κυκλοφορία του στην αγορά, είναι εξαιρετικά καθαρό και ζωντανό αποκαλύπτοντας το φοβερό δυναμικό παλαίωσης του μοσχάτου της Σάμου.
Anthemis : Ένα πραγματικά ανεπανάληπτο κρασί που αναδυκνύεται σε ένα από τα πιο σπουδαία κρασιά του ΕΟΣ. Παλαιωμένο, με ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και πυκνό αρωματικό προφίλ – αρώματα μελιού, κερήθρας μελιού, καραμέλας βουτύρου, γλυκών κουταλιού, κερασιών σε αλκοόλ κ.α.
Nectar : Ίσως το πιο ιστορικό κρασί του ΕΟΣ που απέκτησε την μεγάλη φήμη του από τα μοναδικά αρώματα και την επίγευση που του χαρίζουν τα υπερώριμα λιαστά σταφύλια καθώς και η παλαίωση του για τρία χρόνια σε δρύινα βαρέλια.
Grand Cru : Ένα κλασικό Vin Doux Naturel που άνετα συγκρίνεται με τα αντίστοιχα (πολλαπλάσιας τιμής) Γαλλικά ή Αυστραλέζικα. Είναι φημισμένο σε ολόκληρο τον κόσμο και προέρχεται από καλά ωριμασμένα σταφύλια επιλεγμένων, ημιορεινών αμπελώνων της μαγευτικής Σάμου.
Φυλλάς : Από αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας μέσα στην (ούτως ή άλλως) αγνή φύση του νησιού μας χαρίζει πλούσια αρώματα στα οποία επικρατούν το αποξηραμένο βερίκοκο και η κομπόστα φρούτων.
Vin Doux : Πρόκειται για το πιο δημοφιλές κρασί της Σάμου με το ανοιχτόχρωμο χρυσαφί χρώμα και τα πληθωρικά αρώματα από τα οποία ξεχωρίζουν εκείνα της μαρμελάδας βερίκοκου, του υπερβολικά ώριμου πεπονιού καθώς και οι νύξεις καραμέλας βουτύρου. Ανήκει στην κατηγορία των Vins de Liqueurs (των οίνων που έχουν αλκοολικό τίτλο μεγαλύτερο του 15%).
Εκκλησιαστικός οίνος : Πρόκειται για το κρασί της μετάληψης και χρησιμοποιείται στη Θεία Ευχαριστία. Στο στόμα παρουσιάζεται αρκετά γλυκό αν και αραιώνεται με νερό.
Τα ξηρά κρασιά της Σάμου που προσφέρει στην Ελληνική και διεθνή αγορά του ΕΟΣ Σάμου περιλαμβάνουν:
Golden Samena : Ένα κρασί αρωματικά πλούσιο και γεμάτο, εξαιρετικά φρουτώδες με λαμπερό και ανοιχτόχρωμο καναρινί χρώμα και πρασινωπές ανταύγειες. Εξαιρετικά φρουτώδες, ισορροπεί υπέροχα μεταξύ ξηρού και γλυκού, αφήνοντας στην επίγευση μια ανεπαίσθητη γλύκα.
Ψηλές Κορφές : Το τελευταίο κρασί του ΕΟΣ Σάμου (Αιγαιοπελαγίτικος Τοπικός Οίνος) από σταφύλια που προέρχονται αποκλειστικά από τους καλύτερους ορεινούς αμπελώνες του νησιού, σε παλιές χτιστές πεζούλες σε υψόμετρο μέχρι 800 μέτρα. Αρωματικό, φρουτώδες με μια δροστιστική οξύτητα.
Samena : Με τον δημοφιλή και τον σχετικά ισχυρό γευστικό χαρακτήρα του, διακρίνεται για τα διακριτικά ανθώδη αρώματα και το ανοιχτόχρωμο κίτρινο, λαμπερό του χρώμα.
Αγέρι του Αιγαίου : Ένα φρέσκο, ελαφρύ και ευχάριστο κρασί, με φρουτώδη χαρακτήρα και ζωντανή οξύτητα, ιδανικός σύντροφος στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου – και όχι μόνο (Αιγαιοπελαγίτικος Τοπικός Οίνος).
Δρυούσα : Ένα κρασί που εκφράζει με ελαφρύ και ιδιαίτερα κομψό τρόπο τα τόσο χαρακτηριστικά αρώματα της ποικιλίαςΜοσχάτο. Ευκολόπιοτο και ισορροπημένο αποτελεί μια ελαφρά αρωματική και γευστικά ευχάριστη καθημερινή πρόταση.
Το Μουσείο Οίνου (Μαλαγάρι) καθώς και τα δύο οινοποιεία του ΕΟΣ Σάμου στο Μαλαγάρι και στο Καρλόβασι δέχονται επισκέπτες, όλες τις εργάσιμες ημέρες και ώρες της εβδομάδος. Ο ΕΟΣ Σάμου διατηρεί ατομικό περίπτερο στην Χ-Hellenica, την Διαρκή Έκθεση Ελληνικών Τροφίμων και Ποτών στο Διαδίκτυο που υπάρχει στην ιστοσελίδα μας σε δύο γλώσσες: Ελληνικά και Αγγλικά.
Αν βρεθείτε στην μαγευτική Σάμο μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το Mουσείο Σαμιακού Oίνου και ένα τουλάχιστον από τα δύο οινοποιεία του ΕΟΣ Σάμου για να γνωρίσετε από κοντά τα μοναδικά στον κόσμο κρασιά της Σάμου και την ιστορία τους που αποτελεί πολύτιμο κομμάτι της εθνικής οινικής κληρονομιάς!
Μπορείτε να βρείτε ολόκληρο το άρθρο εδώ.
Δημοσιεύτηκε στις 2 Nοεμβρίου 2011
