Οι σαμιώτικοι «κατάδες», είναι γνωστοί και ως «κουραμπιέδες της Σάμου» καθώς πασπαλίζονται με ζάχαρη άχνη μετά το ψήσιμο. Στην πραγματικότητα, είναι ένα αρκετά διαφορετικό γλυκό, μυρωδάτο κι ελαφρύ. Τα παλαιότερα χρόνια, παρασκευάζονταν με ό,τι γέμιση είχε απομείνει από τον παραδοσιακό σαμιώτικο μπακλαβά, που απαραιτήτως περιλάμβανε και καβουρδισμένο σουσάμι.
Τα μικρά μυστικά τους, σύμφωνα με τις νοικοκυρές της Σάμου, είναι το ανθόνερο, το καλό μέλι, το γλυκό σαμιώτικο κρασί αλλά και η προσθήκη αλισίβας (σταχτόνερου).
Διατροφικά, οι κατάδες έχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά από τους κλασικούς κουραμπιέδες λόγω του σουσαμιού, των ξηρών καρπών του μελιού αλλά και του ελαιολάδου.
Υλικά:
Για τη ζύμη:
- 1 ½ ποτήρι ελαιόλαδο
- 1/2 ποτήρι λιωμένο βούτυρο
- 1 ποτήρι ζάχαρη
- 1 κουταλάκι γλυκού baking powder
- 1 κουταλιά γλυκού ξύσμα πορτοκαλιού
- 1 κουταλιά σούπας γλυκό σαμιώτικο κρασί Samos Vin Doux
- 850 γρ. σκληρό αλεύρι
- 800 γρ. μαλακό αλεύρι
- 1 ποτήρι αλισίβα(παραδοσιακά) ή 1 κουταλάκι γλυκού (κοφτό) σόδα αναμεμειγμένη σε ένα ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκαλιού
(* Πώς φτιάχνουμε την αλισίβα: Σε 1 ποτήρι νερό προσθέτουμε 1 κουταλιά σούπας στάχτη από τζάκι ή ξυλόσομπα. Μόλις βράσει και κοχλάσει το αφήνουμε να κρυώσει καλά και το περνάμε από φίλτρο του καφέ)
Για τη γέμιση:
- 1 ½ φλιτζάνι ψιλοκομμένα καρύδια
- 1/2 φλιτζάνι ελαφρά καβουρδισμένο σουσάμι
- 1 κουταλάκι σούπας ζάχαρη
- 1/4 κ. γλυκού γαρύφαλλο τριμμένο
- 1/4 κ. γ. κανέλα
- 1/4 κ. γ. μοσχοκάρυδο
- 1/2 φλιτζάνι μέλι
- 2 κουταλιές σούπας γλυκό σαμιώτικο κρασί Samos Vin Doux
- Aνθόνερο και ζάχαρη άχνη για το πασπάλισμα
Εκτέλεση:
Χτυπάμε τη ζάχαρη με το βούτυρο και το ελαιόλαδο, μέχρι να ασπρίσει το μίγμα. Προσθέτουμε το ξύσμα, το baking powder, τη σόδα με το πορτοκάλι (ή την αλισίβα) και σταδιακά το αλεύρι. Η ζύμη είναι έτοιμη όταν δεν κολλάει στα χέρια μας κι είναι απαλή και εύπλαστη.
Καβουρδίζουμε το σουσάμι προσθέτουμε το καρύδι χοντροκομμένο, το ξύσμα του πορτοκαλιού, τα μπαχαρικά, το κρασί και το μέλι, τη ζάχαρη και ανακατεύουμε καλά.
Χωρίζουμε την ζύμη σε μικρότερα ομοιόμορφα κομμάτια και ανοίγουμε τη ζύμη σε κυκλικούς δίσκους. Κόβουμε με ένα κυκλικό κουπ-πάτ και τοποθετούμε στο κέντρο μια κουταλιά γέμισης. Κλείνουμε καλά σε σχήμα μισόφέγγαρο και τους τοποθετούμε σε ταψί, πάνω σε αντικολλητικό χαρτί.
Ψήνουμε για 20-25 λεπτά περίπου, σε καλά προθερμασμένο φούρνο, στους 170ο C.
Μόλις βγάλουμε τους κατάδες, όπως είναι ζεστοί, τους ραντίζουμε με ροδόνερο και τους πασπαλίζουμε με άχνη.
Ιδανικά, σερβίρουμε συνοδεία του γλυκού σαμιώτικου κρασιού του Συνεταιρισμού «Samos Vin Doux», που είναι Νο 1 σε πωλήσεις γλυκών κρασιών και ο κυρίαρχος «πρεσβευτής» του πανέμορφου νησιού της Σάμου. Με το καραμελένιο του χρώμα και τα αρώματα μαρμελάδας βερίκοκου, ώριμου πεπονιού και καραμέλας βουτύρου, αποτελεί άκρως ελκυστικό συνδυασμό αρωμάτων και γεύσης, που εκφράζεται με έναν εξαιρετικά φρέσκο τρόπο.
Η συνταγή για τους παραδοσιακούς “κατάδες” Σάμου παρουσιάστηκε το 2015 από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πυθαγορείου στο Φεστιβάλ Γεύσης της Πάτμου, κερδίζοντας μάλιστα το 1ο βραβείο γλυκών!
