Το φετινό μήνυμα της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας ( ICA ) για την Παγκόσμια Ημέρα Συνεταιρισμών η οποία καθιερώθηκε το έτος 1995. Το κείμενο έχει δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του δικτύου ΚΑΠΑ με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της Διεθνούς Συμμαχίας των Συνεταιρισμών, η οποία γιορτάζεται την 1η Ιουλίου 2017. Τη μετάφρασή του επιμελήθηκε για λογαριασμό του ΙΣΕΜ (Ινστιτούτου Συνεταιριστικών Ερευνών και Μελετών ) ο Ομότιμος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών κ. Κ. Παπαγεωργίου.
Σε μια εποχή κατά την οποία η ανισότητα των εισοδημάτων αυξάνεται σε όλο τον κόσμο, είναι καλό να θυμόμαστε ότι υπάρχουν λύσεις για την ανισότητα. Το συνεταιριστικό μοντέλο είναι πρωτίστως μεταξύ αυτών. Ο διεθνώς συμφωνημένος ορισμός του, οι αρχές και οι αξίες του το ξεχωρίζουν από κάθε άλλη μορφή επιχειρηματικής οργάνωσης. Αυτές οι αρχές δηλώνουν ότι η συμμετοχή σε έναν συνεταιρισμό είναι ανοιχτή χωρίς διακρίσεις σε όλους τους ανθρώπους που αποδέχονται τις προϋποθέσεις ένταξης. Αυτή η ελεύθερη προσχώρηση παρέχει πρόσβαση στη δημιουργία πλούτου και στην εξάλειψη της φτώχειας. Αυτό απορρέει από τη συνεταιριστική αρχή της οικονομικής συμμετοχής των μελών: «Τα μέλη συνεισφέρουν ισότιμα και ελέγχουν δημοκρατικά το κεφάλαιο του συνεταιρισμού τους». Επειδή οι συνεταιρισμοί είναι ανθρωποκεντρικοί, όχι επικεντρωμένοι στο κεφάλαιο, δεν επιδιώκουν την συνεχή ή τη γρήγορη συγκέντρωση κεφαλαίων και διανέμουν τον παραγόμενο πλούτο με πιο δίκαιο τρόπο.
Η ανοικτή πρόσβαση που παρέχουν οι συνεταιρισμοί καλύπτει όλους τους επιχειρηματικούς τομείς – υπηρεσίες αποταμιεύσεων και πιστώσεων, γεωργίας και αλιείας, αγοράς αγαθών και υπηρεσιών, υγειονομικής περίθαλψης, στέγασης, ασφάλισης, παροχή βιοτεχνικών και βιομηχανικών υπηρεσιών – οπουδήποτε η καπιταλιστική αγορά παραβλέπει τις ανάγκες των ανθρώπων και αυτοί επιλέγουν να οργανωθούν μόνοι τους.
Πέρα από τη συνεταιριστική δομή που δεν προβλέπει διακρίσεις, οι συνεταιρισμοί προωθούν την εξωτερική ισότητα, μέσω της έβδομης αρχής, «Ενδιαφέρον για την Κοινότητα». Καθώς βασίζονται στην κοινότητα, δεσμεύονται για τη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων τους ‐ από περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική άποψη. Αυτή η δέσμευση αποδεικνύεται σε ολόκληρο τον κόσμο με την συνεταιριστική υποστήριξη για κοινοτικές δραστηριότητες, με την τοπική προμήθεια των εφοδίων τους προς όφελος της τοπικής οικονομίας και με τις αποφάσεις τους, που λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο στις κοινότητές τους. Αν και έχουν ως επίκεντρο την τοπική τους κοινότητα, οι συνεταιρισμοί επιδιώκουν επίσης να φέρουν τα οφέλη του οικονομικού και κοινωνικού τους μοντέλου στους ανθρώπους όλου του κόσμου.
Η παγκοσμιοποίηση πρέπει να γίνει μέσω ενός συνόλου αξιών όπως αυτές της συνεταιριστικής κίνησης. Διαφορετικά, δημιουργεί περισσότερη ανισότητα και υπερβολές που την καθιστούν μη βιώσιμη, όπως έχουμε διαπιστώσει. Οι συνεταιρισμοί παράγουν αποτελέσματα όχι ως φιλανθρωπικά ιδρύματα, αλλά ως επιχειρηματικές οργανώσεις αυτοβοήθειας. Αυτό τους επέτρεψε να επιτύχουν μεγέθυνση, μέσω ομοσπονδιακών δομών βασισμένων στην κοινότητα και με την προσφορά ποικίλων υπηρεσιών ανταποκρινόμενων στις ανάγκες των μελών. Το Παγκόσμιο Συνεταιριστικό Παρατηρητήριο αναφέρει ότι μόνο οι 300 μεγαλύτεροι συνεταιρισμοί αντιπροσωπεύουν ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Πάνω από 250 εκατομμύρια άνθρωποι οργανώνουν τη ζωή τους μέσω ενός συνεταιρισμού. Αυτό συνιστά δημιουργία πλούτου και διανομή του με σημαντικό αντίκτυπο. Το ζήτημα της αύξησης του μεγέθους των συνεταιρισμών έχει απαντηθεί με εντυπωσιακό τρόπο καταφατικά προ πολλού. Αυτός ο αντίκτυπος είναι ένας από τους λόγους που η UNESCO (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό) πρόσθεσε προσφάτως τους συνεταιρισμούς στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Η UNESCO καθιέρωσε αυτόν τον κατάλογο το 2003 για να γνωστοποιήσει ότι η ανθρώπινη εμπειρία δεν ορίζεται μόνο από τοποθεσίες και μνημεία αλλά εξίσου από πρακτικές και παραδόσεις. Ένα κράτος‐μέλος οφείλει να προτείνει υποψηφιότητα, και η Γερμανία πρότεινε την αναγνώριση των συνεταιρισμών, επισημαίνοντας ότι οι συνεταιρισμοί ‘επιδιώκουν μια πιο δίκαιη ανάπτυξη των διαδικασιών παγκοσμιοποίησης’.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο η εισοδηματική ανισότητα που πλήττει τον κόσμο. Ειδικά οι γυναίκες και οι μειονοτικές ομάδες συχνά αποκλείονται από την πρόσβαση σε σημαντικές δραστηριότητες που είναι απαραίτητες για τη βελτίωση της κατάστασής τους. Η απουσία διακρίσεων που ορίζεται στις συνεταιριστικές αρχές είναι πολυδιάστατη: αναφέρεται στο φύλο, την κοινωνική θέση, τη φυλή, τις πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις, εξασφαλίζοντας ότι δεν αποκλείεται κανείς.
Σε αυτή την Παγκόσμια Ημέρα των Συνεταιρισμών, η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία καλεί τους συνεταιρισμούς όλου του κόσμου να προβληματιστούν για τη δυστυχία που προκαλείται από την αυξανόμενη ανισότητα, να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους για τη διασφάλιση της ισότητας σε όλες τις κοινότητές τους και να γιορτάσουν τη συνεισφορά των συνεταιρισμών στο να γίνει ο κόσμος ένα καλύτερο μέρος να ζει κανείς. Η πλατφόρμα «Συνεταιρισμοί για το 2030» (www.coopsfor2030.coop) προσφέρει τη δυνατότητα στους συνεταιρισμούς να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία ενθαρρύνει όλους τους συνεταιρισμούς να το πράξουν.
